آثار پساب بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در پروژه های بیولوژیکی احیای مراتع (مطالعة موردی شرق اصفهان)

پژوهش حاضر به منظور بررسی پیامدهای کاربرد پساب شهری بر برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک در مراتع منطقة سگزی واقع در شرق اصفهان انجام شد. 6 سایت مطالعاتی با توجه به نوع پوشش گیاهی دست کاشت (گونه‏های تاغ، قره داغ) و روش آبیاری (شیاری، غرقابی، و بدون آبیاری) انتخاب شد و در هر سایت حداقل چهار و حداکثر دوازده تکرار انتخاب شد و از لایه های ۰ ـ۱۰ و ۱۰ ـ۳۰ سانتی متری خاک نمونه برداری شد. بافت، مقدار مادة آلی، اسیدیته، رسانایی الکتریکی، میزان سدیم، کلسیم، و منیزیم محلول، و پایداری ساختمان خاک (رس قابل پراکنش) برای 94 نمونة خاک بررسی و با استفاده از تجزیة واریانس و تجزیة مؤلفه های اصلی تحلیل شد. بر اساس نتایج، استفاده از پساب با شست و‏شوی نمک های محلول خاک و انتقال آن ها به عمق خاک و افزودن مواد آلی و معدنی تغییراتی در خاک ایجاد کرد. رسانایی الکتریکی خاک در سایت های بدون آبیاری (۰ ـ۱۰ سانتی متری) یا آبیاری به شیوة شیاری (۱۰ ـ۳۰ سانتی متری) به طور معنی داری (05/0=α) بیش از سایت‏هایی با آبیاری غرقابی بود. کاربرد پساب موجب افزایش میزان مادة آلی خاک، نسبت به مناطق بدون آبیاری، شد و میزان پایداری خاک دانه ها نیز به طور معنی داری (05/0=α) افزایش یافت. استفاده از پساب به کاهش سدیم محلول خاک منجر شد و، در نتیجه، میزان رس قابل پراکنش کاهش یافت و بر پایداری ساختمان خاک افزوده شد. در مجموع، استفاده از پساب در پروژه‏های احیای مراتع، با توجه به اینکه خطرهای زیست‏محیطی کمتری نسبت به کاربرد آن در عرصه های کشاورزی دارد، توصیه می‏شود.